Enigma

Jerzy Maksymiuk zaliczany jest do grona najwybitniejszych polskich dyrygentów. W programie koncertu artysty z NFM Filharmonią Wrocławską znalazły się trzy dzieła. Autorem pierwszego z nich jest sam dyrygent, drugie to jeden z najbardziej uznanych koncertów fortepianowych XX wieku, trzecie zaś, kompozycja autorstwa brytyjskiego twórcy, należy do najbardziej zagadkowych utworów w historii muzyki.

Vers per archi to kompozycja Jerzego Maksymiuka z 2015 roku. „Zainspirowała mnie tablica, którą mijam codziennie w drodze do sklepu”, wyznał artysta, dodając że jest ona poświęcona Hannie Czaki – harcerce i łączniczce Armii Krajowej, rozstrzelanej w 1944 roku przez hitlerowskich żołnierzy. Artystę niezwykle poruszyło „niezwykłe bohaterstwo, ale też wyjątkowa wrażliwość” młodej dziewczyny. W rezultacie powstało dzieło bardzo emocjonalne, elegijne, które na koniec stopniowo cichnie i zamiera.

Drugi utwór w programie to lekki, błyskotliwy, pełen nieco zadziornego humoru Koncert G-dur Maurice’a Ravela. Jest to jedno z najwybitniejszych dzieł tego gatunku napisanych w XX wieku. Odnaleźć w nim można wpływy muzyki baskijskiej, jazzu, a także twórczości dwóch kompozytorów niezwykle cenionych przez Ravela – Wolfganga Amadeusa Mozarta i Camille’a Saint-Saënsa. Połączenie to okazało się niezwykle udane, a dzieło od momentu prawykonania w 1932 roku cieszy się wielką popularnością. Podczas koncertu we Wrocławiu partię solową wykona znakomity pianista Janusz Olejniczak.    

Prawykonane w 1899 roku Wariacje „Enigma” op. 36 to kompozycja, która przyniosła Edwardowi Elgarowi wielką sławę i uznanie międzynarodowego środowiska muzycznego. Pomysł na napisanie tego dzieła przyszedł nieoczekiwanie – pewnego jesiennego wieczoru, zmęczony całym dniem spędzonym na nauczaniu, kompozytor wrócił do domu i dla odprężenia zaczął improwizować na fortepianie. Grana przez niego melodia przypadła do gustu jego żonie, a Elgar zaczął grać ją w sposób, który odzwierciedlać miał charakter jego przyjaciół lub ukazywać wspólnie przeżyte z nimi przygody. Pomysł tak mu się spodobał, że postanowił opracować dzieło na orkiestrę, a kiedy je ukończył, nadał mu tytuł Enigma.

Twórca określił tym mianem główny temat, dodał jednak, że jest to kontrapunkt do pewnej bardzo znanej melodii, która nie pojawia się w jego utworze. Nie wyjawił jednak nigdy źródła inspiracji i konsekwentnie odrzucał wszystkie propozycje rozwiązań tej muzycznej zagadki, które podsuwali mu zaciekawieni ludzie ze środowiska muzycznego. Sam utwór jest niezwykle zróżnicowany pod względem nastrojów. Są w nim ogniwa liryczne i pełne zadumy, są fragmenty też barwne i dowcipne. Twórca przedstawił szkice czternastu postaci. Ich listę otwiera żona kompozytora, zamyka zaś on sam. Pośrodku znajduje się dwanaście wariacji. Jedna z nich przedstawia przygodę przeżytą z pewnym kolegą, z którym uciekał pewnego razu przed gwałtowną burzą. Wśród przedstawionych postaci znajduje się także… buldog należący do jego dobrego znajomego.

Szczegóły wydarzenia:
nfm.wroclaw.pl

Galeria

•